พระพุทธนฤมลธรรโมภาส วัดนิเวศธรรมประวัติ อยุธยา

พระพุทธนฤมลธรรโมภาส วัดนิเวศธรรมประวัติ อยุธยา

คอลัมน์ เดินสายไหว้พระพุทธ

"วัดนิเวศธรรมประวัติ" ต.บ้านเลน อ.บางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดราชวร วิหาร ที่ตั้งอยู่ตอนท้ายบนเกาะลอยหน้าพระราชวังบางปะอิน ชาวบ้านนิยม เรียกว่า วัดใหม่

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเมื่อ พ.ศ.2419 แล้วเสร็จสมบูรณ์เมื่อ พ.ศ.2421

ออกแบบก่อสร้างโดยช่างชาวตะวันตก โดยรัชกาลที่ 5 มีพระราชดำริในพระราชประสงค์เพื่อจะทรงบูชาพระพุทธศาสนา ด้วยศิลปะตะวันตก ที่ไม่เคยมีในพระอารามอื่นๆ

วัดนิเวศธรรมประวัติ มีความเจริญรุ่งเรืองตลอดรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

การบูรณปฏิสังขรณ์และก่อสร้างสิ่งต่างๆ ขึ้นใหม่นั้น เริ่มมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2493 เป็นต้นมา เช่น จัดสร้างศาลาน้ำ ถมดินเสริมถนน ทำบันไดคอนกรีตขึ้นกุฏิ ต่อไฟฟ้าเข้าวัด สร้างยานพาหนะข้ามฟาก และปฏิสังขรณ์ปูชนียวัตถุเป็นจำนวนมาก

ปูชนียวัตถุและถาวรวัตถุของวัด ได้แก่ พระอุโบสถ สร้างเมื่อ พ.ศ.2420 ด้านหน้ามีมุขซุ้มประตู ด้านหลังเป็นหอระฆังประดิษ ฐานพระเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ

ส่วนซุ้มกำแพงแก้วหน้าพระอุโบสถเป็นที่ประดิษฐานพระคันธารราษฎร์ ที่ฐานพระมีพระแท่นศิลาจารึกพระคาถาสำหรับให้ราษฎรสวดอธิษฐานขอฝนด้วย

พระพุทธนฤมลธรรโมภาส เป็นพระประธานในพระอุโบสถ มีลักษณะงามบริสุทธิ์เป็นกะไหล่ทองทั้งพระองค์ นั่งสมาธิเพชร หน้าตักกว้าง 22.5 นิ้ว สูง 36.5 นิ้ว

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้า อยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประดิษฐวรการ (หม่อมเจ้าดิศ ดวงจักร) ช่างเอกแต่ครั้งรัชกาลที่ 4 ออกแบบปั้นหุ่นทรงประกอบพิธีหล่อเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2420 แล้วกะไหล่ด้วยทองทั้งองค์

ปรากฏว่าเป็นพระพุทธรูปที่งดงามหา ที่ติมิได้ ด้วยเป็นศิลปะประยุกต์ ซึ่งผสมผสานระหว่างรูปแบบประเพณีนิยมกับศิลปะตะวันตก ทำให้มีลักษณะเป็นแบบมนุษย์สามัญยิ่งขึ้น จากขมวดพระเกศาไม่มีพระเกตุมาลา มีแต่พระรัศมี ครองจีวร อย่างพระสงฆ์ธรรมยุติกนิกาย ริ้วจีวร เลียนแบบธรรมชาติ นิ้วพระหัตถ์ยาวเท่ากัน ฐานพระเป็นฐานกลีบบัวหลายบนฐานสิงห์ประดับลวดลายอย่างวิจิตร

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว พอพระราชหฤทัยมาก ถวายพระนามว่า "พระพุทธนฤมลธรรโมภาส" ถือเป็นผลงานปั้นพระพุทธรูปชิ้นเอกของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประดิษฐวรการ

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว ทรงสร้างวัดนิเวศธรรมประวัติแล้วเสร็จ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระพุทธนฤมลธรรโมภาส ประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถ พร้อมด้วยรูปพระอรหันตสาวก ซึ่งมีพระนามประจำทิศทั้งแปด ที่หล่อขึ้นในคราวเดียวกัน

ขบวนแห่อัญเชิญพระพุทธนฤมลธรร โมภาส ลงเรือกลไฟจากกรุงเทพฯ ในวันที่ 1 มีนาคม 2421 (ขณะนั้นเปลี่ยนศักราชใหม่ในเดือนเมษายน ถ้านับตามสากลเป็น พ.ศ. 2422 แล้ว) มาพักที่วัดเชิงเลนตรงข้างบางไทร ครั้นถึงวันที่ 3 มีนาคม 2421 จึงตั้งขบวนแห่ตั้งแต่วัดเชิงเลนอัญเชิญพระพุทธนฤมลธรรมโมภาสตั้งบนบุษบกเรือพระที่นั่งไชยสุพรรณหงส์ พร้อมขบวนเรืออัญเชิญพระธรรมคัมภีร์ไตรปิฎก รูปพระมหาสาวก พระราชาคณะฐานานุกรมสงฆ์อันดับจากวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม แห่ขึ้นมาเกาะบางปะอินขึ้นบกที่สะพานฉนวนฝั่งตะวันออกของเกาะ

ตั้งขบวนแห่ทางบกอัญเชิญพระพุทธนฤมลธรรโมภาสขึ้นพระยานมาศ นำขบวนไปถึงพระอุโบสถวัดนิเวศธรรมประวัติ ประดิษฐานเป็นพระประธาน อัญเชิญรูปพระอัครสาวกโมคคัลลานเถระและพระสารีบุตรเถระ ซึ่งประจำทิศอุดรและทิศทักษิณตามลำดับ ประจำที่ซุ้มซ้ายขวาของพระประธาน

อัญเชิญรูปพระมหาสาวกอีก 6 องค์ ประจำหิ้งริมผนังพระอุโบสถตามทิศอีก 6 ทิศ คือ พระอัญญาโกณธัญญะเถระ ประจำทิศบูรพา, พระมหากัสสปเถระ ประจำทิศอาคเนย์, พระอุบาลีเถระ ประจำทิศหรดี, พระอานนทเถระ ประจำทิศประจิม, พระมหากัจจานะเถระ ประจำทิศพายัพ, พระราหุลเถระ พุทธวโรรส ประจำทิศอีสาน

ในคราวสมโภชวัดนิเวศธรรมประวัติมีอายุครบ 100 ปี ได้ดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์กะไหล่ทองพระพุทธนฤมลธรรโมภาสใหม่ทั้งองค์